Evlilik sözleşmesi, evlenecek çiftlerin veya hali hazırda evli çiftlerin boşanma davalarında mal ve paraların nasıl paylaşılacağına dair yaptıkları sözleşmedir. Evlilik sözleşmesi TMK gereğince mal rejimi sözleşmesidir. Boşanma sürecinin yaşattığı sıkıntıdan kurtulmak ve evlilik birliği içerisinde maddi süreci düşünmemek amacını taşır. Evlilik sözleşmesi hazırlanmadan önce sözleşmelerin genel özelliklerine bakmamız gerekmektedir. Evlilik sözleşmesi hazırlamak için mal paylaşımı konularına hakim boşanma avukatı ile iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
Sözleşme, en az iki kişinin sözleşme kurmaya yönelik iradelerini, karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla kurulan ve taraflar arasında bağlayıcı bir hukuki ilişki oluşturan işlemdir.
Sözleşme sözlü de kurulabilir ancak ispat açısından yazılı sözleşmeler geçerlidir. Sözleşme serbestisi varlığından ötürü herkes her istediği konuda kural olarak sözleşme hazırlayabilir. Ancak bazı sözleşmeler için geçerlilik şartı bulunmaktadır. Yazılı sözleşmede bazı özel davalarda yeterli olmayıp resmi yazılı sözleşme yani noterde düzenlenmiş sözleşme şartı vardır.
Şahıslar kendi içlerinde sözleşme hazırlayacak iseler dil şartı bulunmamaktadır. Ancak tüzel kişiler tarafından hazırlanan Türkiye’deki sözleşmelerde 1926 yılında kabul ettiğimiz İktisadi Müesselerde Mecburi Türkçe Kullanılması Hakkında Kanun gereğince Türkçe kullanma şartı bulunmaktadır.
Evli şahısların evlilik birliği süresince kazandıklarının, elde etmiş oldukları taşınır, taşınmaz ve her türlü mal varlığının, boşanma veya ölüm durumunda nasıl paylaşılacağı, aralarında mevcut olan mal rejiminin kurallarına göre belirlenir. Evlilik birliği devam ettikçe eşler mallarını paylaşma, kendi mülkiyetine geçirme gibi tasfiye işlemler yapmayı düşünmezler. Bu gereksinim ancak boşanma veya eşin ölümü halinde kendini belli eder. Evlilik sözleşmesi tarafların mal rejimini belirleyen sözleşmedir. Evli iken veya evlenme aşamasında hazırlanabilir. Taraflar muhtemel bir boşanma sürecinde mal davası açmamak için en başından mal paylaşımını belirlemek istemektedir. Evlilik sözleşmesi mal rejimini belirlerken sözleşme serbestliği çerçevesinde istenen konuda istenen madde eklenebilecektir. Evlilik sözleşmesinin usul ve esasa uygun hazırlanması için boşanma avukatından yardım almanızı tavsiye ederiz. Mal rejimlerine ilişkin daha ayrıntılı bilgi almak için linke tıklayarak boşanma davalarında mal paylaşımı konulu yazımızı inceleyebilirsiniz.
Evlilik sözleşmeleri sözleşme serbestliği çerçevesinde özgürce hazırlansa da özel bir sözleşme olduğu için Kanuni sınırlara da tabidir. Hukukumuzda taraflar istediği türde, şekilde, konuda sözleşme yapabilme özgürlüğüne sahiptir. Ancak konu evlilik sözleşmesi diğer adı ile mal rejimi sözleşmesi olursa taraflar bu denli özgürce hareket edemeyecektir. Evlilik sözleşmesi hazırlayabilmek için mal rejimleri konusunda derin hukuki bilgi sahibi olmanız gerekir. Hatalı hazırlanmış mal rejimi sözleşmesi alt soyunuza kadar ilerleyecek hatalı hukuki işlemlerin başlangıcıdır. Bu sebeple yazı genel hukuki bilgilendirme amacı taşıyarak hazırlanmıştır. Somut olayınız için mutlaka danışmanlık almalısınız.
Medeni Kanunumuz tüm evlilik için tek bir mal rejimi kabul edilmesinin iradeleri sınırlandıracağını ayrıca evlilik dinamikleri de farklı olduğundan tek bir mal rejiminin benimsenmesinin uygun olmayacağını düşünmüştür. Bu sebeple eşlerin iradelerini belirtmelerine izin vererek farklı mal rejimleri hazırlamıştır.
Medeni Kanunumuz Mad 202’de geçen hali ile ”Eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır”
”Eşler mal rejimi sözleşmesi ile kanunda belirlenen diğer rejimlerden birini kabul edebilirler”
TMK Mad 203′ de belirtilen hali ile de ‘‘Taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilir”
O halde evlilik sözleşmesi hazırlamak isteyen eşler Kanundaki yasal mal rejimlerinden kendilerine uygun olanı seçerek mal paylaşımını bu rejime göre düzenleyeceklerdir.
Evlilik sözleşmesi hazırlamak istisnai bir durumdur. Taraflar aralarında mal rejimi sözleşmesi hazırlamaz iseler kanunda belirtilen yasal mal rejimine tabi olurlar. 01.01.2002 tarihinden sonra yapılan evliliklerde edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır. Dolayısıyla evlilik sözleşmesi düzenlemezseniz kanunun gösterdiği mal rejimi uygulanacaktır.
Hayır, düzenlemezseniz. Sözleşme serbestliği olsa dahi mal rejimi sözleşmeleri ancak Kanunun tanıdığı mal rejimlerinden biri seçilerek düzenlenebilir. Dolayısıyla bütünüyle yeni bir mal rejimi veya mal rejimlerinin maddelerini karıştırarak karma mal rejimi hazırlanması mümkün değildir.
TMK Mad 203 çerçevesinde ”Taraflar, istedikleri mal rejimlerini ancak kanunda yazılı sınırlar içerisinde …. değiştirebilirler” demiştir.
Evlilik sözleşmesi kanunda belirtilen hali ile yasal mal rejimi sözleşmesidir. Evlilik sözleşmesi ile eşlerin ortak menfaatleri sağlanmalıdır. Evlilik sözleşmesi yaparak, eşlerden birinin yada ortak alacaklarının mal rejimi kapsamındaki haklarını kısmen veya tamamen yok etmek, eşi zarara uğratmak mümkün değildir. Hazırlanan evlilik sözleşmesi ile mal varlığı eşlerden birine aktarılmışsa malı alan eş, malı veren eşe karşı kişisel olarak sorumlu olacaktır.
Mal rejimi sözleşmesi diğer bir ismi ile evlilik sözleşmesini süreli hazırlanması mümkündür. Örneğin; ‘evlilik tarihinden itibaren 5 yıl süre ile ……. mal rejimine tabi olunacaktır.’ şeklinde hazırlanan bir madde ile evlilik sözleşmesine süre sınırı getirilebilir. Eşler bu sürede boşanmaz iseler sözleşmedeki süre sınırı bittiğinden ötürü kendiliğinden bulundukları dönemdeki yasal mal rejimine tabi olurlar.
Evlilik sözleşmeleri yani mal rejimi sözleşmeleri şarta bağlı hazırlanabilecektir. Örnek vermemiz gerekirse ”..eşlerin her ikisinin de çalıştığı süre boyunca uygulanacak mal rejimi ……’dır. şeklindeki bir madde sözleşmeye konulabilecektir. Süre şartında olduğu gibi burada da koşullar değişir ise taraflar yeni koşullara göre bir mal rejimi sözleşmesi belirlememiş ise kanuni mal rejimine tabi olacaklardır.
Nişanlıyken, hatta nişanlanmadan önce dahi taraflar gelecek planı yaparak evlilik sözleşmesi hazırlayabilir. Evlilik sözleşmeleri ileriye etki eden sözleşmelerdir. Nişanlanması veya evlenmesi yasak olan kimseler mal rejimi sözleşmesi yapsa dahi sözleşmenin geçerlilik şartı olmadığından evlilik sözleşmesi de geçersiz olacaktır.
Mal rejimi sözleşmesi, TMK Madde 203 ‘de belirtilen hali ile evlenmeden önce veya evlendikten sonra yapılabilir. Dolayısıyla dilerseniz evlenmeyi düşündüğünüz sevgiliniz ile henüz sevgili iken, nişanlınızla veya evlenme başvurusu yapılan esnada sözleşme yapabilirsiniz. TMK Madde 205/1’ e göre ”..Ancak, taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak bildirebilir.” hükmüne dayanarak diledikleri zamanda evlilik sözleşmesi yapabilirler.
Evlilik sözleşmesinin yapılması resmi şekle tabidir. Yani sözlü olarak yapılan sözleşme geçerli değildir. Yine evlilik sözleşmesi taraflar arasında yazılı şekilde yapılsa dahi geçerli olmayacaktır. Tarafların kendi arasında yazılı olarak yaptığı sözleşme adi yazılı sözleşme olduğundan geçerlilik şartını taşımayacaktır. Bu sebeple mal rejimi sözleşmesi mutlaka noterde hazırlanmalıdır. Hatalı işlem yapmamak adına boşanma avukatıyla iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
Evlilik sözleşmesinin geçerlilik şartı yazılı şekilde noterde hazırlanmasıdır. Evlilik başvurusu esnasında da mal rejimi sözleşmesinin yapılabileceği kanunda bildirilmiştir. Ancak burada kastedilen boşanma avukatı ile hazırlanan mal rejimi sözleşmesinin evlilik memuruna bildirilmesinden ibarettir.
Evlilik sözleşmesi tarafların anlaşması ile sona erebilir. Eşler her zaman evlilik sözleşmesini bitirmek üzere anlaşma yapabilir. Bu anlaşmanın şekli de yapılış şekli ile aynı olması uygun olacaktır. Mal rejimi sözleşmesi sona erdikten sonra taraflar dönemin yasal mal rejimine tabi olacaktır. Tarafların evlilik sözleşmesi sona erdikten sonra mal rejimi sözleşmesine tabi olmaması gibi bir durum söz konusu değildir.
Medeni Kanunumuz kadının hem kızlık soyadını hem de eşinin soyadını birlikte kullanmasına olanak sağlamaktadır. Türk Medeni Kanunu Mad 187’de belirtilen hali ile kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuru ile kocasının soyadından önce kendi soyadının yer almasını da talep edebilir.
Eşler oturacakları konutu birlikte seçerler. Evlilik birliği eşler tarafından birlikte yönetilir. Eşler evlilik birliğine güçleri oranında emek ve malvarlıkları ile katılırlar. Konut seçimi eşlerin gelirine göre yapılmalıdır. Bir tarafın aşırı isteklerini karşılamakta güçlük çeken eşler arasında kısa zamanda ekonomik temelli anlaşmazlıklar baş göstermektedir. Eşler müşterek çocuklarını da düşünerek çocuk bahçesine veya özel park alanına sahip site yerleşimlerini tercih etmektedir. Ancak verilen hizmetin kalitesinin artmasıyla birlikte kiralarında fiyatları artmaktadır. Özellikle çocuksuz yeni evli çiftlerin gelecek günleri de düşünerek konut seçimlerini makul fiyatlı apartmanlardan yana yapmaları ve bu hususların evlilik sözleşmesinde kararlaştırılarak eşlerin evlilik birliğinde husumet yaşamamaları faydalarına olacaktır.
Eşler evlilik birliği süresince evin giderlerinden ortak olarak sorumludur. Evlilik birliğinin erkeğin ekonomik sorumluluğunda olduğunu söylemek günümüz dünyasında erkeğe haksızlık teşkil edecektir. Evlilik birliği esnasında iki eş de çalışıyorsa ise kişisel harcamaları, evin harcamaları ve yatırıma ayrılacak 3 ana bütçe eşlerin gelecek planı yapabilmesine olanak sağlayacaktır. Erkeğin veya kadının kazancının tamamını evin giderlerine harcarken diğer eşin yalnızca birikim yapması ve olası bir boşanma davasında şahsi kazancım dolayısıyla edinilmiş mallara tabi olmamalıdır demesi mahkemelerce kabul edilmemelidir.
Eşler evlilik birliğinde herhangi bir mal rejimi seçmez iseler kanuni mal rejimine tabi olurlar. 01.01.2002 tarihinden sonra yapılan evlilikler edinilmiş mal rejimi sözleşmesine tabidir. Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği mal varlığı değerleridir. Bir eşin edinilmiş malları özellikle aşağıdakilerdir
Eşler mal rejimi sözleşmesiyle kişisel varlıklarının gelirlerini edinilmiş mal kabul edebilirler. Yine benzer şekilde kişisel mal varlıklarından elde ettikleri geliri şahsi mal varlığı olarak kabul de edebilirler. Böyle bir durumda örnek vermek gerekirse eşlerden birinin evlilik birliği öncesinde edindiği evin kirası ortak hesaba mı yoksa şahsi hesaba mı aktarılacak bu karar mal rejimlerini ilgilendiren karardır. Verilen örnek oldukça kapsamlı bir konunun anlaşılmasına yardım etme amacı taşır. Mal varlıklarınızı hukuka uygun düzenlemek için ofisimizle en kısa sürede iletişime geçebilirsiniz.
Evlenmekle evlilik birliği kurulmuş olur. Türk Medeni Kanunu Madde 185 de açıkça ifade edildiği hali ile Eşler, bu evlilik birliğinin mutluluğunu birlikte sağlamak ve çocukların bakımına, gözetimine beraberce özen göstermekle yükümlüdür. Eşler birlikte yaşamak, birbirine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadır.
Evlilik sözleşmesi bir mal rejimi sözleşmesidir. Özel usul ve esaslara tabidir. Sözleşme hazırlayan taraflar sözleşme ehliyetine sahip olmalıdır. Hukuka, ahlaka, adaba uygun sözleşme hazırlanmalıdır. İfa imkansızlığının bulunmaması yani sözleşmenin yalnızca Kanun’da sayılan 4 tip mal rejimi sözleşmesinden biri seçilmelidir. Sözleşme resmi geçerlilik şartına sahip olduğundan noterde yazılı şekilde hazırlanmalıdır. Evlilik sözleşmesi eşlerin hayat görüşünü, gelecek planlarını, bekar hallerindeki mal varlıklarının durumunu ve hatta eşlerin kendi ailelerine sorumluluklarını kapsamaktadır. Mal rejimi sözleşmesi iptal edilmediği sürece geçerli olacağından eşlerden birinin vefatı halinde alt soylarına da etki edecektir. Bu sebeple uzman boşanma avukatı tarafından hazırlanması gerekmektedir.
Türk Medeni Kanunu Mad 194 de ailenin özellikle de kadının korunması maksadı ile eşin kira sözleşmesini tek taraflı olarak feshetmesini önlemiştir. İlgili hükümde açıkça eşlerden biri, eşinin açık rızası olmadıkça aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez. Aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki haklarını sınırlayamaz, diyerek aile konutunu terk eden kişinin, aile konutunda ikamet eden eş ve çocukları zor durumda bırakmak isterse bu çabası sonuç vermeyecektir. Ancak özellikle belirtmemiz gerekir ki ailenin yaşadığı ev için tapu sicil müdürlüğüne giderek aile konutu olarak tescil ettirilmesi gerekecektir.
Ülkemizde aşağıdaki sözleşme örneğinin yapılması pek yaygın değildir. Ancak yine de evlilik sözleşmesi yapmayı düşünen taraflara fikir verilebilmesi amacı ile okuyucularımız için hazırlanmıştır.
TARAFLAR-ADRESLERİ-ŞAHİTLER
Yukarıda isimleri yazıda bulunan taraflar …./…../…… tarihinde evlenecek olup işbu protokolü evlilik gerçekleşmeden önce hiçbir baskı altında kalmadan, kendi hür iradeleri ile imzalamışlardır. Taraflar imzaladıkları bu protokol doğrultusunda evlilik birliklerini sürdürmeyi aşağıda isim ve imzaları bulunan şahitlerinde huzurunda kabul etmişlerdir.
Madde 2 Protokol Maddeleri
1- Yukarıda kimlik bilgileri yazılı olan biz, ……/…../….. tarihinde gerçekleşecek evlilik birliğinin kurulmasından evvel iş bu protokolü kendi isteğimizle imzaladığımızı ve evlilik birliğimiz boyunca iş bu protokole kayıtsız şartsız uyacağımızı beyan ediyoruz.
2- Evlilik akdinin kurulmasından evvel ‘düğün alışverişi’ adı altında yapılacak her türlü beyaz eşya, mobilya, mutfak eşyası ve düğüne ilişkin düğün salonu, gelinlik, düğün arabası kiralama, orkestra ve balayı dahil her türlü masraf erkek tarafına aittir. Ancak nişan ve söz merasimine yönelik tüm organizasyon masrafları erkek tarafına aittir.
3-Nişan ve söz merasimine ait tüm masraflar kız tarafına aittir. Eşlerden birinin gerçekleştirdiği sorumluluklarda çıkabilecek pürüzlerden o eş sorumlu değildir. (Örnek: Orkestranın zamanında gelmemesi, teknik sıkıntılar, gelinlik tamirinin yetiştirilememesi vb)
4- İmzalanan protokol gereği evlendikten sonra ….. yıl boyunca taraflar çocuk sahibi olmayacaktır.
5- Ortak çocuğun doğumu ……… Hastanesi’nde gerçekleşece, doğum ve hamilelik süresince yapılan tüm masraflardan eşit şekilde sorumludur.
6- Taraflar ortak çocuğun ismi de dahil olmak üzere velayete ilişkin tüm kararları ortak verirler
7-Evlilik akdi gerçekleştikten sonra evlilik yıldönümü ve doğum günlerini, taraflar için özel olan günleri hatırlamayan eş ……… TL para cezasını diğer eşin ………. bankasındaki …………. IBAN no’lu TL hesabına yatırmakla yükümlüdür.
8- Taraflar mal rejimi olarak ………… mal rejimini benimsemişlerdir. Evlilik birliği kurulduktan sonra tarafların mal varlıklarına yönelik bütün iş ve işlemler seçilen mal rejiminin hükümlerine göre düzenlenecektir.
9- Taraflar evlilik birliği öncesinde edindikleri her türlü menkul ve gayrimenkul emtia eşlerin kendi hesaplarına aittir. Buradan elde edilecek gelirler ……… eşe aittir. Diğer eş bu mal varlığından hak talep edebilecek/ edemeyecektir. Ancak evlilik birliği içerisinde edinilecek mal ve alacaklar tarafların evlenecekleri tarih olan ……./……./……… tarihinden 4721 sayılı Medeni Kanun Mad 219 ve devam maddelerinde düzenlenen ……………….. mal rejimine tabidir. (Muhakkak boşanma avukatı ile iletişime geçerek bu maddeyi doldurmalısınız)
10- Eşlerin birinin diğerini aldatması halinde eşin aile konutunu terk etme ve boşanma davası açma hakkı saklıdır. Aldatan eş açılacak boşanma davasında belirlenen tazminat ve nafaka miktarını kayıtsız ve şartsız kabul etmekle yükümlüdür.
11- Evlilik birliği eşlerden birinin kusuru sebebiyle sona ererse düğünde takılan ziynetlerin tamamı kadının hakkıdır. Erkek ve ailesi hiçbir talepte bulunmayacağını beyan ve kabul eder.
12- Eşler boşanmadan sonra kendi ailesinin soyadını kullanacaktır. Ancak kadın dilerse evlilik birliği içerisinde kocanın soyadından önce kendi aile soyadını da kullanabilir.
13- Huzurdaki anlaşma metni 13 madde olmak üzere, ……… adresinde …./……./…… tarihinde düzenlenerek, aşağıda ismi yazan şahitler huzurunda taraflarca imza altına alınmıştır.
TARAFLAR
ŞAHİTLER
EKLER**
Eserçelik Hukuk Bürosu; İstanbul ilinde faaliyet gösteren ve Avukat Doğa Eser Eserçelik tarafından başta sağlık ve boşanma hukuku alanında hizmet veren İstanbul Hukuk Bürosudur.
